Drewno jest bardzo plastycznym materiałem: można je dowolnie barwić, strugać, rzeźbić i szlifować. Uroku dodaje mu fakt, że każdy kawałek drewna jest wyjątkowy, ma niepowtarzalny układ słojów, swoją szczególna barwę i wyjątkowe cechy. Jednak przede wszystkim, największą zaletą drewna jest jego naturalne pochodzenie – dzięki temu nie uczula, nie wydziela trujących substancji i jest ekologiczne.
Trudno wymienić wszystkie zalety drewna, począwszy od pięknego wyglądu na dużej wytrzymałości kończąc. Wszystkie one sprawiają jednak, że drewno jest niezastąpione nie tylko jako materiał budowlany, ale także jako podstawowe tworzywo do produkcji mebli, artykułów użytkowych, dekoracji, a nawet zabawek. Jednak drewno jest jak diament – dobrze wygląda oszlifowane. Jak i po co szlifować drewno?
Co daje szlifowanie drewna?
Szlifowanie to podstawowa metoda obróbki drewna. Celem szlifowania jest wygładzenie powierzchni drewna lub usunięcie z niego starej powłoki i przygotowanie gruntu pod nowy produkt. Odpowiednie oszlifowanie zwiększa także zdolności adhezyjne drewna i dzięki temu lepiej trzymają się go wszelkie produkty ochronno–dekoracyjne, jak impregnaty, kleje, farby czy lakiery.
Drewno warto także oszlifować przed oklejaniem lub sklejaniem, ponieważ szanse na trwałe sklejenie są wówczas dużo wyższe. Do szlifowania wykorzystuje się rozmaite materiały ścierne, takie jak między innymi korund, węglik krzemu czy diament.
Jak szlifować drewno?
Przed rozpoczęciem szlifowania trzeba zastanowić się nad wyborem odpowiedniego narzędzia: ręcznego albo elektrycznego. Ten wybór jest zwykle uzależniony od wielkości i rodzaju powierzchni, jaką musimy oszlifować. O ile małe powierzchnie oraz rzeczy o skomplikowanym kształcie można oszlifować ręcznie, to do większych powierzchni o regularnych kształtach warto użyć odpowiednio dobranych elektronarzędzi. Bardzo istotny jest także dobór odpowiedniego papieru do ścierania.
Ogólna zasada jest taka, że zaczyna się od papieru najgrubszego i stopniowo wchodzi do najdrobniejszego. Przed zmianą granulacji na niższa zawsze należy usunąć powstały pył. Wybór stopnia granulacji zależy od szlifowanej powierzchni – zbyt gruby papier może ją nieodwracalnie uszkodzić, zbyt drobny nie przyniesie oczekiwanych efektów. Podczas obróbki drewna miękkiego (sosna, świerk) lepiej zastosować papier o mniejszej ilości ziarna na podłożu. Szlifując drewno twarde, takie jak dąb, buk czy też drewna egzotyczne lepiej wybrać materiał o nasypie pełnym, ponieważ zapewni to uzyskanie bardzo gładkiej powierzchni.
Zwykle szlifuje się drewno wzdłuż słoi, ponieważ szlifowaniem w poprzek słoi łatwo zniszczyć powierzchnię. Przed ostatnim szlifowaniem, zwłaszcza miękkiego drewna, dobrze jest zagruntować powierzchnię rozcieńczonym lakierem podkładowym, ponieważ pozwoli to usunąć powstałe „włoski”, które mogą powodować niepożądaną chropowatość powierzchni.
Szlifowanie ręczne drewna
Szlifowanie ręczne jest żmudne i czasochłonne, ale za to cechuje je duża precyzja i dokładność. Sprawdzi się głównie przy niewielkich powierzchniach, jest także konieczne jeśli oszlifowana powierzchnia ma skomplikowany kształt, dużo załamań i miejsc trudno dostępnych. Do szlifowania ręcznego dostępna jest cała gama specjalnych narzędzi: bloków, klocków i uchwytów o różnym kształcie, do których mocuje się papier ścierny.
Elektronarzędzia do szlifowania drewna
Jeśli cierpliwość nie jest naszą mocną stroną, a powierzchnia do oszlifowania jest duża, warto posłużyć się odpowiednim narzędziem elektrycznym. W pracy nad drewnem najlepiej sprawdzają się szlifierki taśmowe, oscylacyjne bądź mimośrodowe. Każda z nich sprawdzi się na innym rodzaju powierzchni.
- szlifierka taśmowa - jeśli powierzchnia do oszlifowania jest duża i płaska, najlepszym wyborem będzie szlifierka taśmowa. To najwydajniejsza z odstępnych na rynku narzędziowym szlifierek, a jej wydajność zależy przede wszystkim od szerokości taśmy ścierającej. Ponieważ tego rodzaju szlifierki przeznaczone są przede wszystkim do pracy w liniowym zakresie ruchu, świetnie sprawdzą się np. gdy zalecane jest szlifowanie tylko wzdłuż włókien drewna. Ze względu na ograniczenia ich konstrukcji (specyficzna budowa podstawy), szlifierek taśmowych nie można użyć do obrabiania powierzchni, na których występują kąty, krawędzie i otwory.
- szlifierki mimośrodowe i oscylacyjne -do takich powierzchni bardziej przydadzą się cechujące się większą uniwersalnością szlifierki mimośrodowe lub oscylacyjne. Chociaż nie posiadają one tak dużej wydajności jak szlifierki taśmowe, umożliwiają dotarcie do najtrudniej dostępnych miejsc. Ich zasada działania jest bardzo podobna, a różnią się głównie kształtem i powierzchnią stopy.
Szlifierki mimośrodowe mają okrągłą stopę o średnicy zazwyczaj 125 lub 150 mm. Ich wydajność zależy od wielkości powierzchni ścierającej, a największą zaletą tych szlifierek jest możliwość szlifowania w dowolnym kierunku.
W szlifierkach oscylacyjnych stopa jest zwykle trójkątna lub prostokątna. Powierzchnię szlifuje tu materiał ścierny przymocowany do stopy, która drga pod wpływem wysyłanych wibracji. Szlifierką oscylacyjna można szlifować wyłącznie wzdłuż słoi. Sprzęt tego rodzaju najlepiej jest stosować do końcowej obróbki, dlatego tego typu szlifierka zaliczana jest do grupy narzędzi wykończeniowych.
- inne rodzaje szlifierek - oprócz wymienionych wyżej szlifierek dostępne są również szlifierki kątowe oraz wiertarki posiadające ściernice trzpieniowe. Należy jednak pamiętać, że nieodpowiednie korzystanie z wiertarki i szlifierki kątowej może trwale uszkodzić obrabiany materiał.
Odrębną kategorię narzędzi do szlifowania drewna stanowią profesjonalne cykliniarki, stosowane głównie do szlifowania drewnianych podłóg. To urządzenia o bardzo dużej wydajności, a głównym celem cyklinowania jest zdarcie starej warstwy lakieru z powierzchni desek lub parkietu.
Bezpieczeństwo przede wszystkim!
Nie ważne, czy szlifujemy ręcznie, czy wspomagamy się elektronarzędziami – podczas szlifowania należy zawsze przestrzegać podstawowych przepisów BHP. Nie należy więc gładzić szlifowanego drewna gołą ręką, a szlifowanie należy wykonywać w rękawicach ochronnych. Jeśli szlifowana powierzchnia jest duża, albo jeśli czynność szlifowania wykonujemy często, koniecznie trzeba użyć specjalnej maseczki przeciwpyłowej.
