Przepisy BHP często są przez pracodawców i pracowników traktowane jak zło konieczne. Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy natomiast według wielu pracodawców to zbędne formalności. Tymczasem zapominamy, że o te przepisy walczyli nasi rodzice i dziadkowie, ponieważ w ich czasach śmiertelne wypadki i poważne urazy przy pracy były codziennością. Szczególnie niebezpieczną dziedziną jest praca przy obróbce drewna. Jakie obowiązują zasady bhp podczas obróbki drewna?
Podstawy prawne
Zasady bezpieczeństwa pracy przy obróbce drewna reguluje szereg rozporządzeń ministerialnych. Dotyczą one ogólnie pracy z maszynami, obsługi obrabiarek i użytkowania narzędzi. Do tego dochodzą ogólne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, takie jak właściwe oświetlenie miejsca pracy czy wynikające z Kodeksu Pracy przerwy i czas pracy. Bardzo ważne w pracy w przemyśle drzewnym są też specyficzne dla każdego zakładu pracy i zależne od rozwiązań technicznych w nim stosowanych przepisy przeciwpożarowe. Do tego dochodzą jeszcze ogólne zasady wynikające z regulaminów poszczególnych firm.
Ogólne wymogi bezpieczeństwa
W zależności od rodzaju obróbki pracownicy narażeni są na takie wypadki, jak pochwycenia (zgniecenia, zmiażdżenia), wciągnięcia (obcięcia, amputacje) czy przez wplątanie (złamania, amputacje) przez pracującą maszynę. Zdarzają się także uderzenia przez wyrzut obrabianego materiału (przecięcia, złamania, oparzenia), przecięcia, otarcia i porażenie prądem. Jednak te najbardziej uciążliwe to przeważnie wszechobecny hałas i wibracje.
Podstawową zasadą podczas obróbki drewna jest wymóg pracy w odpowiedniej odzieży roboczej, która ma chronić newralgiczne miejsca ciała, narażone na uszkodzenia i działać prewencyjnie, czyli zapobiegać wypadkom polegającym np. na wciągnięciu w maszynę odstających części ubrania. Podstawowa odzież robocza to rękawice, nakrycie głowy, odpowiednie obuwie oraz fartuch/kombinezon roboczy. Niektóre stanowiska pracy muszą być także wyposażone w kaski ochronne. Ważne jest także odpowiednie zabezpieczenie samego miejsca pracy: zapewnienie nieśliskiej podłogi, odpowiedniego światła i wystarczającej ilości miejsca w pobliżu maszyn. Osoby pracujące w hałasie muszą pracować w odpowiednich słuchawkach, a osoby pracujące w pyle muszą mieć okulary ochronne i maseczki.
Szczegółowe zasady pracy z obrabiarkami do drewna
Podczas pracy obrabiarki niedopuszczalna jest wymiana narzędzi tnących, trzymanie w rękach materiału obrabianego, otwieranie lub zdejmowanie urządzeń ochronnych, naprawa lub konserwacja maszyny, sprawdzanie dokładności obrabianego materiału oraz usuwanie odpadów powstałych podczas obrabiania. Obowiązkiem pracodawcy, na który szczególną uwagę zwraca PIP, jest konieczność montażu wyciągów miejscowych, wychwytujących pył drzewny.
Oprócz standardowych wymagań, dotyczących odzieży roboczej i bezpieczeństwa podczas napraw i konserwacji maszyn, przed każdym uruchomieniem obrabiarki pracownik powinien sprawdzić stan urządzeń ochronnych oraz stan samej obrabiarki, czy nie zagraża ona życiu i zdrowiu pracowników. Jeśli przy obrabiarce zatrudnionych jest więcej pracowników, pracownik uruchamiający powinien uprzedzić pozostałych o fakcie uruchamiania obrabiarki, a pozostali, w zakresie swych obowiązków, powinni dokonać przeglądu obrabiarki, czy nie stwarza ona zagrożenia.
Wyposażenie obrabiarki
Przepisy regulują także elementy poprawiające bezpieczeństwo, w które musi być wyposażona każda obrabiarka. Są to przede wszystkim urządzenia, które zabezpieczają pracownika przed przypadkowym odrzutem i wyrzutem obrabianego materiału, takie jak chwytaki lub zaciski, stosowane do mocowania materiału. Wszyscy inni pracownicy, poza obsługującymi maszynę, powinni przebywać poza strefą, w której może dojść do zdarzenia potencjalnie wypadkowego, spowodowanego odrzutem lub wyrzutem materiału. Rozmieszczenie elementów sterowniczych w obrabiarce oraz ich liczba powinna być dobrana i usytuowana w taki sposób, aby ograniczać zdarzenia wypadkowe. Jeśli w maszynie występują dwuręczne elementy sterownicze, uruchomienie obrabiarki powinno nastąpić tylko i wyłącznie w momencie jednoczesnego zadziałania na te elementy.
Przepisy BHP regulują także, jak często maszyny do obróbki drewna powinny być poddawane kontroli przeciwpożarowej oraz w jaki sposób maszyny powinny być zatrzymywane. Bezpieczny dzień w pracy – dobry dzień w pracy!
Oczywiście przepisy BHP to tylko niezbędne minimum, które należy zachować podczas pracy przy obróbce drewna. Nawet one nie zastąpią refleksu, logicznego myślenia i zdrowego rozsądku, które są konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa nie tylko sobie, ale i swoim współpracownikom!
