Chryzantemy uważa się za symbole jesieni. Liczą kilkadziesiąt gatunków i mnóstwo odmian, spośród których wiele można bez problemu uprawiać w pojemnikach i na rabatach. Jakie gatunki chryzantem i ich odmiany są szczególnie warte polecenia? Jak sadzić i uprawiać chryzantemy? Podpowiada Joanna Snopko, ogrodniczka i właścicielka kwiaciarni Mercedes w Białymstoku!
- Chryzantemy - odmiany i gatunki
- O czym należy pamiętać, sadząc poszczególne rodzaje chryzantem?
- Najczęstsze błędy w uprawie chryzantem
W sklepach i szkółkach z roślinami znajdziesz imponującą liczbę ciekawych odmian. Są wśród nich chryzantemy wieloletnie i jednoroczne, jednobarwne i wielokolorowe, o małych i wielkich kwiatach. Jesienią zachwycają jako piękna ozdoba balkonów, tarasów i ogrodów. Co warto wiedzieć o ich pielęgnacji i jakie gatunki oraz odmiany są łatwe w uprawie oraz najbardziej efektowne? W naszym artykule znajdziesz sporo wskazówek!
Chryzantemy - odmiany i gatunki
Chryzantemy to piękne jesienne kwiaty, które należą do rodziny astrowatych. Ich nazwa oznacza dosłownie „złote kwiaty” – z greckiego chrysos – złoto i anthemon – kwiat. W Polsce nazywa się je czasem złocieniami.
Chryzantemy pochodzą z Chin, gdzie były uprawiane już dwa tysiące lat temu. Do Europy dotarły w wieku XVII. Obecnie możemy wyodrębnić ok. 40 gatunków chryzantem i pięć tysięcy odmian, spośród których jedne są mrozoodporne, a inne nie. Do sadzenia w ogrodzie w polskich warunkach nadają się chryzantemy odporne na mróz. Te wrażliwe na zimną są za to bardzo popularną ozdobą tarasów i balkonów.
Warto wiedzieć, że w Polsce mamy głównie do czynienia z dwoma gatunkami chryzantem – ciętych i rabatowych.
- Pierwszy to chryzantema ogrodowa (Chrysanthemum x morifolium). To krzyżówka gatunków, która w naturalnych środowisku, czyli w Chinach nie występuje. Wyróżnia ją zimoodporność i z tego powodu idealnie nadaje się do sadzenia w gruncie. Chryzantemy ogrodowe mogą dorastać nawet do 120 cm, a kwitną od sierpnia do listopada. Popularne odmiany chryzantem ogrodowych to: White Bouquet, Hebe, Bienchen, Anastasia.
- Drugi popularny gatunek chryzantem (ciętych i popularny jako kwiaty na 1 listopada) to chryzantema jesienna (Chrysanthemum indicum). Nie jest mrozoodporna, ale wyróżnia się pięknymi, barwnymi i bardzo efektownymi kwiatami. Można ją sadzić w gruncie, ale potrzebuje osłony na zimę. Popularne odmiany chryzantem jesiennych to: Mei-Kyo, Fellbacher Wein, Poesie.
Jakie rodzaje chryzantem możemy wyróżnić? Poszczególne odmiany różnią się też w zależności od czasu kwitnienia. Są chryzantemy wczesne, które kwitną we wrześniu – np. odmiany Handsome, Deliana. Są odmiany kwitnące od października, np. Anastasia, a wielką popularnością cieszą się późne odmiany chryzantem, kwitnące od listopada, wśród nich np. Awinion, Larissa.
Bardzo lubiane rodzaje chryzantem to te drobnokwiatowe, z gałązkami obsypanymi wieloma małymi kwiatuszkami. Wielu miłośników chryzantem ceni jednak najbardziej te efektowne wielkokwiatowe z kwiatami o przekroju nawet 20 cm. Również same kwiaty mogą mieć różną formę. Kiedyś najbardziej lubiano tzw. chryzantemy pomponowe czy kuliste, z pełnymi kwiatami w kształcie dużej kuli. Teraz z jesienią kojarzą się raczej chryzantemy o malutkich pojedynczych kwiatach.
O czym należy pamiętać, sadząc poszczególne rodzaje chryzantem?
Chryzantemy to kwiaty o tyle wyjątkowe, że zaczynają kwitnąć dopiero wtedy, gdy dni stają się wyraźnie krótsze. Sadzi się je najczęściej z sadzonek. Uprawa z nasion chryzantemy jest znacznie rzadsza. O zasadach pielęgnacji mówi Joanna Snopko, ogrodniczka i właścicielka kwiaciarni Mercedes w Białymstoku.
Chryzantemy najlepiej sadzić wiosną i wczesnym latem, aby ukorzeniły się przed zimą i zdołały ją przetrwać. Jeśli kupujesz sadzonkę z pojemnika, można ją też wysadzić wczesną jesienią. Pamiętaj jednak, że popularne chryzantemy jesienne, które kupuje się jesienią np. na cmentarze, nie nadają się najczęściej, by sadzić je do gruntu – po przekwitnięciu kwalifikują się do wyrzucenia, ponieważ nie są mrozoodporne.
Jakie stanowisko lubią chryzantemy? Słoneczne lub półcieniste i osłonięte od wiatru. Źle znoszą nadmiar słońca i zbyt wysoką temperaturę – mówi się na nie kwiaty krótkiego dnia, bo zakwitają dopiero przy chłodnych dniach. Najlepsza ziemia dla chryzantemy jest żyzna, próchnicza, przepuszczalna, bez zastoju wody, który im bardzo przeszkadza.
Jak sadzić chryzantemę z doniczki? Najpierw musisz ją włożyć na ok. pół godziny do wody, aby bryła korzeniowa zmiękła i stała się wilgotna. Potem trzeba przygotować dołek w odchwaszczonej ziemi, pamiętając, że musi być dwa razy większy i szerszy niż sadzonka. Na dno możesz dać kompost lub nawóz.
Po posadzeniu chryzantemę obficie podlej. W przypadku wysokich odmian musisz pomyśleć o podporach. Dookoła najlepiej wyłożyć ziemię korą, ściętą trawa lub liśćmi aby ograniczyć parowanie wody i aby ochronić korzenie przed niskimi temperaturami.
Jak pielęgnować chryzantemy, aby pięknie kwitły? Podstawą jest regularne podlewanie (nie za mocne, bo korzenie będą gniły) oraz nawożenie w lecie (co dwa tygodnie), najlepiej płynnym roztworem. Chryzantemy są bardzo żarłoczne i regularne zasilanie zapewnia lepsze kwitnienie.
Gdzie można sadzić chryzantemy? Dobrym pomysłem jest rabata ogrodowa. Chryzantema wygląda fantastycznie jako solistka, otoczona niższymi gatunkami. Możesz też zrobić chryzantemową rabatę z różnych odmian – będzie to piękna dekoracja każdego ogrodu.
Bardzo popularny pomysł to hodowla chryzantem w drewnianych skrzyniach i pojemnikach. Nadają się do tego celu gatunki i odmiany mrozoodporne, ale równie dobrze możesz potraktować chryzantemę jako piękny kwiat jednoroczny i posadzić w donicach najbardziej efektowne odmiany wrażliwe na mróz – jesienią znajdziesz w sklepach i szkółkach wielką ich obfitość.
Polecany produkt
IMPREGNAT OCHRONNO-DEKORACYJNY OGRODOWY
Drewniane donice z chryzantemami odmienią każdy taras jesienią. Warto jednak zadbać, aby drewno dobrze zabezpieczyć przed wodą, szkodnikami, pleśnią czy sinizną. Jeśli chcesz, aby Twój jesienny taras prezentował się okazale, zaimpregnuj drewniane donice przy pomocy preparatów VIDARON. Polecamy np. VIDARON Impregnat Ochronno-Dekoracyjny Ogrodowy, który zapewnia trwały kolor drewna, a przy tym zabezpiecza je przed działaniem wilgoci. Pamiętaj, że surowe drewno należy wcześniej zaimpregnować preparatem gruntującym, który ochroni je przed siniznę i grzybami oraz szkodnikami rozkładającymi drewno. Może to być np. VIDARON Impregnat Ochronny do Drewna Gruntujący. Koniecznie zadbaj też, aby donice od wewnątrz wyłożyć, a następnie obić folią - dzięki temu dłużej Ci posłużą.
Najczęstsze błędy w uprawie chryzantem
- Przesadzanie do gruntu odmian chryzantem, które nie są mrozoodporne, czyli większości ze sprzedawanych jesienią popularnych kwiatów. Można i warto się nimi cieszyć, ale pamiętać trzeba, że w naszych warunkach to kwiaty jednoroczne, idealne do pojemników czy donic. Odmiany mrozoodporne to np. złocień arktyczny, złocień koreański.
- Nadmierne podlewanie – chryzantemy to rośliny, które bardzo nie lubią, gdy ich korzenie toną w wodzie. Zbyt dużo wody szkodzi im o wiele bardziej niż przesuszenie.
- Brak nawożenia, który skutkuje słabym kwitnieniem. Chryzantemy potrzebują wielu składników odżywczych, które musisz im regularnie dostarczać.
- Nieodpowiednie stanowisko i gleba. Chryzantemy nie kwitną w pełnym słońcu, zwłaszcza gdy są narażone na ostre, bezpośrednie promienie słoneczne. Nie lubią też nadmiernie zacienionego stanowiska, najlepsze jest to słoneczne bez bezpośredniej ekspozycji lub półcieniste.
Chryzantemy są najpopularniejszymi kwiatami jesiennymi w Polsce. Zachwyca mnogość odmian, kolorów, wielkości, kształtów kwiatów. W szkółkach i sklepach ogrodniczych znajdziesz mnóstwo pięknych sadzonek, z których część cieszy oczy jako kwiaty jednoroczne, a część z powodzeniem możesz uprawiać w ogrodzie. Poznaj bliżej te łatwe w uprawie kwiaty i wprowadź do swojego ogrodu, na balkon lub taras fantastyczną dawkę kolorów!
