Przy renowacji drewnianych mebli zabytkowych pierwszy krok, to prawidłowe rozpoznanie warstwy wykańczającej mebel – czy jest to lakier czy może politura. Od tego zależeć będą dalsze prace renowacyjne oraz wybór produktu do impregnacji.
Aby sprawdzić, czy mamy do czynienia z meblem lakierowanym czy politurowanym, musimy potrzeć powierzchnię mebla (najlepiej w mało widocznym miejscu) wacikiem nasączonym spirytusem. Jeżeli wacik jest czysty, a na powłoce nie ma żadnych śladów, to oznacza, że mebel jest lakierowany. Podobnie rzecz się ma w przypadku, kiedy wacik jest szary i brudny – wtedy też mamy do czynienia z meblem pokrytym lakierem, który po prostu jest brudny. Jeśli jednak wacik zacznie się lepić i zabarwi się na kolor mebla, a miejsce przetarcia stanie się białawe i miękkie, to jest to znak, że nasz mebel jest politurowany.
Na mebel pokryty lakierem możemy po dokładnym oczyszczeniu nanieść dowolny produkt wykończeniowy – zarówno lakier, jak i politurę. Jeżeli jednak mamy do czynienia z meblem politurowanym, zaleca się, aby do renowacji ponownie użyć politury.
Politura czy lakier – czym odnawiać drewno?
Najprostszym sposobem jest renowacja mebla przy użyciu lakieru. Mogą ją przeprowadzać zarówno doświadczeni stolarze i konserwatorzy, jak i amatorzy-majsterkowicze, którzy pragną samodzielnie odświeżyć wygląd starych mebli. Lakier tworzy na powierzchni drewna trwałe, transparentne powłoki odporne na uderzenia mechaniczne i zarysowania. Wystarczą dwie lub trzy warstwy i mamy świetnie zabezpieczony na lata mebel.
Do renowacji starych mebli drewnianych wykorzystuje się również politurę. To znana już od wielu wieków metoda zabezpieczania drewna i nadawania mu szlachetnego wyglądu. Politura powstaje ze zmieszania ze sobą szelaku – naturalnej żywicy produkowanej przez owady żyjące w Ameryce i Azji oraz spirytusu. Pokryte nią meble to synonim klasyki w najlepszym wydaniu. Jednocześnie jest to najbardziej praco- i czasochłonna metoda, która wymaga wiedzy i doświadczenia w renowacji antyków. Meble politurowane nie są odporne na wodę czy wysoką temperaturę, dlatego wymagają szczególnego traktowania, jak choćby stosowania podkładek zabezpieczających blaty przed gorącymi czy wilgotnymi naczyniami.
Odnawianie drewna politurą
W jaki sposób wykonać samodzielnie politurowanie mebli? Najpierw należy rozpocząć od całkowitego usunięcia starych warstw politury – najlepiej za pomocą papieru ściernego, dla dużych powierzchni polecana jest szlifierka. Całość odpylamy i odtłuszczamy – przecierając powierzchnię spirytusem denaturowanym lub rozpuszczalnikiem. Po dokładnym oczyszczeniu mebla ze starej warstwy politury i całkowitym przeschnięciu drewna, możemy nakładać nową warstwę produktu. Jest to najtrudniejsza część renowacji, która wymaga wiedzy, doświadczenia i cierpliwości. Ponadto sposób politurowania zależy od gatunku i rodzaju drewna – np. czy jest to miękka sosna czy porowaty dąb, drewno lite czy fornirowane, stylu mebla oraz jego wykończenia – czy jest to mebel, który był wcześniej politurowany czy nie. W zależności od tego dobieramy politurę o odpowiednim odcieniu – bezbarwnym, cytrynowym, pomarańczowym bądź rubinowym i stopniu odwoskowania.
Politurę szelakową aplikuje się specjalnie przygotowanym tamponem – kłębkiem waty owiniętym czystą, bawełnianą szmatką. Ilość warstw, które należy nałożyć zależy od rodzaju drewna i efektu, jaki chcemy uzyskać. Pierwsze warstwy politury tworzą podkład dla warstw kolejnych. Podczas tzw. gruntowania powierzchnię drewna posypuje się sproszkowanym pumeksem, który wraz z politurą wypełnia pory drewna. Pumeks wcieramy w drewno nasączonym politurą tamponem okrężnymi ruchami. Zagruntowaną powierzchnię pozostawiamy do wyschnięcia.
Następnie wykonujemy właściwe politurowanie aplikując od kilku do kilkunastu warstw politury. Nakładamy je przy pomocy czystego tampona i wcieramy, wykonując ruchy w kształcie ósemki. Po wyschnięciu wygładza się powierzchnię wełną stalową 00 i 000 lub ścierną włókniną. Gdy powierzchnia stanie się gładka i lśniąca, nakładamy ostatnią warstwę politury o niskim stężeniu i polerujemy na wysoki połysk.
Preperaty do lakierowania drewna
Decydując się na lakierowanie mebla wybierzmy środek od sprawdzonego producenta, np. Lakier Bezpodkładowy VIDARON. Jest to preparat o podwyższonej odporności na ścieranie, zarysowanie i innego typu uszkodzenia powstałe w sposób mechaniczny. Dzięki zawartości inhibitorów tanin lakier skutecznie zapobiega powstawaniu przebarwień na powierzchni drewna.
Lakier Bezpodkładowy VIDARON przeznaczony do renowacji mebli nakładamy na oczyszczone z brudu, kurzu i innych zanieczyszczeń. Tłuste plamy można przemyć benzyną ekstrakcyjną. Warstwy złuszczone, odpadające usuwamy, szlifując papierem ściernym o gradacji 120 – 200. Odpyloną i wysuszoną powierzchnię lakierujemy.
Aplikujemy 2 do 3 warstw produktu. Malowanie przeprowadzamy za pomocą wałka lub miękkiego pędzla, wykonując długie ruchy wzdłuż słojów drewna. Pomiędzy warstwami wykonujemy szlifowanie papierem o gradacji 320 – dzięki temu podkreślimy strukturę drewna i nadamy mu połysk. Każda warstwa musi schnąć ok. 4 godziny. Pamiętajmy, aby lakierowanie przeprowadzać w odpowiednich warunkach – w temperaturze od 18 do 25 stopni Celsjusza, a pomieszczenie, w którym były wykonywane prace, dokładnie wywietrzyć.
