O wilgotności drewna słyszał każdy, kto kiedykolwiek je malował, kupował czy obrabiał. Na puszce każdego lakieru, preparatu gruntującego czy farby jest informacja na temat pożądanej wilgotności drewna. Dlaczego odpowiednia wilgotność jest taka ważna i jak ją zmierzyć?
Dlaczego drewno jest wilgotne?
Drewno charakteryzują dwie cechy wpływające na jego wilgotność. Po pierwsze, higroskopijność, czyli zdolność do wchłaniania wilgotności z powietrza. Stopień higroskopijności zależy od gatunku drewna, temperatury i wilgotności względnej powietrza.
Druga cecha to nasiąkliwość, czyli zdolność do wchłaniania wody (lub innych cieczy) przez drewno, które jest w tej cieczy zanurzone. Stopień nasiąkliwości zależy od porowatości drewna, która z kolei ma związek z jego gęstością. Dlatego też drewno o dużej gęstości wolniej wchłania wodę, ponieważ ma mniej porów od drewna o małej gęstości. Gdy drewno osiągnie stan pełnego nasycenia - tonie.
Jak określa się wilgotność drewna?
Wilgotność drewna możemy podzielić na dwa typy:
- wilgotność techniczną – której poziom zależy od wymagań związanych z obróbką drewna oraz
- wilgotność użytkową – której zakres zależy od zastosowania i warunków użytkowania drewna.
Drewno budowlane pod względem wilgotności sklasyfikowano według następujących stopni:
- użytkowo-suche – wilgotność do 15%;
- powietrzno-suche – wilgotność od 15 do 18%;
- załadowczo-suche – od 20 do 25%;
- mokre – powyżej 25%.
W pomieszczeniach mieszkalnych drewno osiąga wilgotność od 8 do 13 procent w zależności od pory roku i ogrzewania.
Dlaczego właściwa wilgotność drewna jest taka ważna?
Wilgotność drewna wpływa, a właściwie decyduje o jego właściwościach. Zbyt wilgotne drewno jest podatne na rozwój grzybów, ale przede wszystkim kurczy się podczas suszenia, a podczas nasiąkania wodą pęcznieje. Najczęściej skutkuje to uszkodzeniami powierzchni, np. podłogi. Za to zbyt suche drewno pęka i też nie nadaje się do użytku. Idealna wilgotność drewna jest różna i zależy od rodzaju drewna oraz jego przeznaczenia. Pożądana wilgotność drewna dla elementów montowanych wewnątrz pomieszczeń, które nie będą miały kontaktu z powietrzem zewnętrznym, czyli wilgotność drewna na schody, wilgotność drewna na meble oraz wilgotność drewna na podłogę wynosi od 6 do 10 %. Dla elementów drewnianych, mających stały kontakt z powietrzem zewnętrznym, czyli np. ramy okienne, drzwi zewnętrzne, okiennice oraz wilgotność drewna na więźbę i wilgotność drewna na taras powinna wynosić od 10 do 15 %.
Jak sprawdzić wilgotność drewna?
Istnieje kilka sposobów pomiary wilgotności drewna. Najpopularniejsze metody pomiaru wilgotności drewna to metoda suszarkowo-wagowa i metoda elektrometryczna. Metoda suszarkowo-wagowa polega na pobraniu próbki o wymiarach 2x2x2 cm ze środka badanej deski czy elementu w odległości 15-25 cm od czoła, zważeniu jej i umieszczeniu w suszarce elektrycznej-laboratoryjnej, wyposażonej w termoregulację (która utrzymuje temperaturę na żądanym poziomie z dokładnością do +/- 5 °C). Proces suszenia próbek odbywa się w granicach 100 °C i do chwili kiedy próbki osiągną stały ciężar, tj. jaki był między przedostatnim a ostatnim ważeniem i nie przekracza 0,3%. Znając ciężar próbki wilgotnej (Gw) i po wysuszeniu (Go), wilgotność drewna (Wo) oblicza się z dokładnością do 0,5%.
Metoda elektrometryczna nie wymaga pobrania próbek drewna i polega na pomiarze oporu elektrycznego, który jest zmienny w zależności od poziomu wilgotności drewna. Przewodnictwo elektryczne zwiększa się wraz ze zwiększeniem wilgotności drewna aż do punktu nasycenia włókien – po nim wzrost wilgotności powoduje już nieznaczne zmiany przewodnictwa. Do pomiarów wilgotności tą metodą służą wilgotnościomierze. Jeśli potrzebujemy zmierzyć wilgotność posiadanego drewna, nie musimy od razu kupować wilgotnościomierza czy oddawać próbek do laboratorium. Można taką usługę zlecić wyspecjalizowanej firmie lub po prostu wypożyczyć urządzenie.
